Het Nedmag Kiel-Windemeer

Door Driekus Vierkant en Berend Schuitema

Zondagochtend. Half zeven. Diepe rust in Kiel-Windeweer. Driekus lag in zijn bedstee, breeduit als een jezus, in zijn johndeere pyjama te dromen dat hij werd gestreeld door vier vrouwenhanden en.. BONK BONK! Hij schrok wakker, recht omhoog. Wat was dat?

“Driekus! Wakker worden! Hee Driekus!”

Het was de stem van buurman Schetema, die hard op de achterdeur bonkte. Die deur was altijd los, dus Berend stapte binnen.

“Driekus, trek eem wat aan, ik zet alvast kovvie!”

Nou dan zal der wel wat aan de hand wezen, normaal gesproken lag Berend tot wel 11 uur in zien nest. Driekus hees zichzelf steunend uit zijn bedstee, trok zijn johndeere pantoffels aan, en sjokte knipperend met de ogen al krabbend aan zijn zware lijf naar de keuken.

“Berend, wat is er in godsnaam aan de hand mienjong!”

“Eerst kovvie Driekus, ga zitten, maar je zal het niet geloven!”

Berend legde met zijn grove vingers een senseo-pad op de kovviemachien, en drukte de klep dicht. Het apparaat kwam met veel geweld tot leven.

“Hier Driekus”, Berend zette een oude ranzige mok voor Driekus neer, op die knoestige oude keukentafel.

Het prutje dampte. “Gatverdamme, Senseo man, zet eem gewone kovvie!”

“Geen tijd voor”, zei Berend, die een rommelig opgevouwen stapeltje uitgeprint papier uit zijn overall trok en op tafel gooide. “Hier, lezen!”

Het waren uitdraaien van Berend zijn trekker. Aantal liters diesel per uur.

“Driekus, luister. Ik werd vanochtend vroeg al wakker van de zon die in mijn gezicht scheen. Dus ik dacht, laat ik eens een vroege wandeling over mijn akker maken. En wat zag ik daar? Een plas olie. Eerst dacht ik dat jij weer een of andere grap uithaalde. Of dat er misschien een lek in mijn trekker zat.”

“Moet je maar geen Fendt kopen, hahaha.”

“Nou dus ik terug naar mijn trekker, en die was kurkdroog, dus ik weer terug naar die olieplek, zie ik het daar gewoon omhoog borrelen!”

“Heb je olie gevonden? Man, bel de NAM, we worden rijk!”

“Nee het is geen gewone olie, het is diesel!”

“Diesel, uit de grond?” Driekus was instant wakker. Zijn hersens begonnen te draaien.

“Ja, diesel! En weet je wat mij laatst al opviel? Elke keer als ik met de trekker naar het oosten rij, kost me dat minder diesel dan naar het westen. Ook als de wind anders staat. En over de jaren wordt het verschil steeds groter. Kijk maar!” Zijn dikke wijsvinger met zwarte nagelrand drukte op het stapeltje papier, met reeksen getallen, uitdraaien van zijn Fendt.

“Wel verdomd”, mompelde Driekus, terwijl hij de cijfers tot zich nam. “Je land loopt steeds verder af.”

Driekus logde in op zijn PC. En ja hoor: ook bij zijn John Deere: dezelfde cijfers. 

Driekus stapte in zijn klompen, en samen liepen ze naar het land van Berend. Er lag inderdaad een plas diesel. 

Ze tuurden richting het oosten. “Nedmag”, zei Berend. “Nedmag”, zei Driekus.

Nedmag

Nedmag is een mooi bedrijf. Het maakt tal van magnesiumproducten voor industrie en landbouw. Dat magnesium halen ze uit de bodem, tussen Kiel-Windeweer en Veendam, door met grote kracht op 1 tot 2 kilometer diepte water in de bodem te pompen, waardoor magnesiumzout in cavernes oplost en weer naar boven pompt. 

So far so good. Maar wist je dat er allerlei vervelende bij-effecten kunnen zijn? Hier een opsomming:

Bodemdaling

Door zoutwinning ontstaat een kom van ongeveer 8 kilometer doorsnee, waarbij het diepste punt bijna een meter zal zakken ten opzichte van voor de zoutwinning. Door wat onverwachte problemen is de verzakking versneld. 

Waterstanden

Als de bodem zakt, zakt het grondwater niet automatisch mee. Er is dus risico op water in kelders, te vochtig akkerland en weilanden, vochtige muren, schimmel in huizen en al die ellende. Om die reden moet nu en tot in de verre toekomst water worden weggepompt, als dat al lukt.

Scheuren

Door de komvorming zakt de bodem en krijgen huizen last van scheuren. Ook al is 1 meter over 4 kilometer tot het middelpunt relatief niet veel, geheel egaal gaat bodemdaling nooit, ook niet als je met de waterstanden gaat klooien.

Aardbevingen

Haha ja, niet alleen door gaswinning maar ook door zoutwinning zijn al aardbevingen ontstaan. Lekker schudden met je vaatje zout!

Contaminatie

Er is een risico dat pekelwater in aanraking komt met grondwater, waardoor de bodem en het drinkwater gecontamineerd kan raken met magnesiumzouten. Op zich handig dat je stukje vlees en je broccoli al een beetje zout is, scheelt weer zout kopen bij de Jumbo Sappemeer. Maar het is natuurlijk niet de bedoeling.

Vervuiling

Dan speelt nog een probleem: Nedmag heeft veel afvalwater, en tijdens het verwerkingsproces ontstaan lood, arseen en kwik, en dat wordt op kosten van de burger geloosd in de Eems-Dollard en dus de Waddenzee.

Dieselvervuiling

Om te voorkomen dat het pekelwater andere aardlagen bereikt, pompt Nedmag diesel in de bodem. Ja dat lees je goed: er wordt DIESEL in de bodem gepompt. Mooie diesel waar onze trekkers op kunnen rijden, zomaar in onze eigen ondergrond. 

Lekkage

En dan zul je denken: och die ingenieurs die weten vast wat ze doen, en ze werken onder vergunningen en streng toezicht. Nou in 2018 ontstond een lek, en zijn miljoenen liters pekelwater in hogere aardlagen terecht gekomen, en ook nog eens 40.000 liter diesel!

Sinkhole

En als je dan denkt: erger kan het niet, er bestaat een -hoe klein dan ook- risico op een sinkhole. Als pekelwater en diesel wegstromen naar hogere aardlagen, dan is er risico op drukvermindering en verzwakking, en als daaronder een leeggezogen caverne te weinig tegendruk kan geven, dan zakt de hele sodemieterse boel in elkaar. 

Het worstcasescenario is dat er een sinkhole ontstaat. Dat er ergens een smerig meer ontstaat vol met pekel en diesel is dan nog niet het ergste, wel dat er ergens een boerderij wordt verzwolgen, of een deel van een wijk van Veendam, dat half in die kom ligt.

“Dat Veendam verdwijnt, zal niet iedereen om rouwen”, grapte Berend.

“Hoho, ze hebben eindelijk een McDonalds”, grapte Driekus.

Regels

Nu probeert Nedmag in al haar publieke communicatie de beste vriend van de Groningers uit te hangen, met mooi weer praatjes en goede bedoelingen, en technische overlading van de minder technische burger, en met sponsoring van alles wat maar los en vast zit. Maar Nedmag houdt zich ondertussen niet altijd aan de regeltjes, zoals het aanboren van nieuwe putten zonder vergunnings. Foei. 

Het bedrijf zit in een lastig parket. Voorheen was de overheid het bedrijf goed gezind. Want banen, want economie. Maar tegenwoordig wordt het milieu ook meegenomen, dus je ziet dat de provincie terecht meer eisen stelt aan uitstoot. Normen worden terecht strenger en vergunningen kunnen worden ingetrokken of niet verlengd. En dan heb je ook nog van die irritante burgers die er wat van vinden.

“Weet je wat wij doen”, zei Driekus, “we bellen Nedmag en zeggen dat we lifetime onbeperkt diesel willen hebben voor onze trekkers. Zouden ze überhaupt accijnzen op hun diesel betalen?”

De angst voor een sinkhole nemen we met een korreltje zout. Maar stel je voor dat nabij Kiel-Windeweer straks wie weet toch een meer ontstaat. Dan krijg je minder Kiel-Windeweer, dus Kiel-Windeminder, met meer water, dus een meer, dus noemen we het vanaf nu Kiel-Windemeer. MinderKielWindeweermeer. Met zout water. Noemen we de koeien van neef Gezinus dan zeekoeien?